Innovatieve nieuwe technologieën op het gebied van licht en verlichtingstechniek openen een enorme reeks mogelijkheden voor de ontwikkeling van tandheelkundige behandelverlichting.
Energie- en ruimtebesparende LED-technologie biedt opties die enkele jaren geleden nog ondenkbaar leken.
De master of light van KaVo is André Hackel. Hij weet alles over de nieuwste trends en technologieën op het gebied van verlichting, evenals over de mogelijkheden voor tandheelkundige behandelverlichting en hun praktische toepassing.
Wij spraken met de hoofdontwikkelaar van KaVo over de toekomst van licht en KaVo’s nieuwste innovatie: het KaVo Lumina-behandellicht.
Meneer Hackel, bedankt dat u de tijd neemt om met ons te praten. Ik wil graag beginnen met een persoonlijke vraag: wat interesseert u zo in licht?
AH: Dat is een zeer complexe vraag, bijna filosofisch! Licht is een basisvoorwaarde voor al het leven op aarde – zonder licht zou er geen leven zijn.
Licht stelt ons niet alleen in staat om te zien – het doet nog veel meer. Om slechts een paar voorbeelden te noemen: het beïnvloedt onze stemming, bepaalt ons circadiane ritme en heeft, volgens de nieuwste studies, waarschijnlijk een positieve invloed op wondgenezing.
Er is een reden waarom er zoveel onderzoek wordt gedaan op dit gebied. Uiteindelijk denk ik dat het de som van alles is – het volledige spectrum van licht, om zo te zeggen – dat mij boeit en fascineert.
Wat heeft uw enthousiasme voor licht eigenlijk aangewakkerd?
AH: Ik heb elektrotechniek gestudeerd, met als specialisatie medische technologie. Het onderwerp licht is min of meer toevallig in mijn leven gekomen, via mijn werk aan de DIAGNOcam, die cariës detecteert door middel van transilluminatie.
Het heeft me vanaf het eerste moment gegrepen en sindsdien niet meer losgelaten. Daarna kwam licht steeds meer centraal te staan in mijn professionele werk bij KaVo. Tegenwoordig besteed ik veel tijd aan lichtgerelateerde onderwerpen. Naast mijn dagelijkse werkzaamheden neem ik deel aan internationale congressen en ben ik betrokken bij normalisatiecommissies.
Licht is essentieel voor het werk in een tandartspraktijk. Maar laten we eerlijk zijn: valt er op dit gebied echt nog iets te verbeteren?
AH: Ja, absoluut! De KaVoLUX 540 LED is een van de meest populaire en technisch geavanceerde behandellichten in het KaVo-assortiment, maar er is nog steeds ruimte voor technische innovaties en ontwikkelingen die processen verbeteren en mogelijkheden maximaliseren. Ik ben van mening dat er in principe niets is dat niet verbeterd kan worden. Er wordt continu onderzoek gedaan naar het onderwerp licht, wat steeds weer nieuwe en soms spannende inzichten oplevert.
Het is geweldig om deze te kunnen omzetten in bruikbare innovaties en nieuwe producten. Zelfs als er al goede oplossingen bestaan, zorgt KaVo er altijd voor dat nieuwe producten op alle fronten beter zijn én echte, tastbare meerwaarde bieden voor zowel gebruiker als patiënt. We passen beproefde methoden toe om goede dingen nog beter te maken – technologisch, visueel én ergonomisch. Dat is de KaVo-manier.
Dat klinkt veelbelovend voor de nieuwe KaVo Lumina. Hoe ziet het ontwikkelingsproces van een nieuw behandellicht eruit?
AH: De KaVo Lumina is ontwikkeld door teamwork. Vijf van mijn collega’s van de afdeling Ontwikkeling waren eveneens bij het project betrokken en brachten hun expertise in op het gebied van design, elektronica, software en mechanische en thermische simulatie.
We zijn begonnen met verschillende mogelijke conceptbenaderingen en hebben in een vroeg stadium interviews gehouden met tandartsen. Van daaruit zijn we stap voor stap toegewerkt naar het eindproduct, dat wij als het optimale resultaat beschouwen. In de beginfase van de ontwikkeling heb ik veel tijd doorgebracht met het observeren van tandartsen tijdens behandelingen om inzicht te krijgen in de verschillende knelpunten en verbeterkansen op het gebied van verlichting.
Wat zien tandartsen? Wat zien ze níet? Hoe bewegen ze? Ik heb ook specifieke vragen onderzocht, zoals: hoe lang werken tandartsen eigenlijk met of aan lichtuithardende composieten, en hoe lang kan het uitharden van het composiet worden vertraagd? Wat zouden tandartsen kunnen zien als het werkveld beter verlicht zou zijn?
Die praktijkobservatie klinkt erg tijdrovend. Waarom vindt u dit zo belangrijk?
AH: Ja, het is een arbeidsintensief proces. Het onderzoeken van alle kwesties die in tandartspraktijken spelen kost veel tijd en moeite. Maar dit is de enige manier waarop we onze producten zó kunnen verbeteren dat ze echt voordeel opleveren voor de praktijk. Door gericht te observeren, zie ik cruciale details die zelfs gebruikers zelf misschien niet opmerken – mogelijk omdat zij zich onbewust al hebben aangepast aan de omstandigheden. Als stille observator zie ik precies wanneer een tandarts moet bukken of het lichaam moet forceren om een handeling uit te voeren. Dit kan te maken hebben met minder optimale verlichting in het werkgebied en leidt al snel tot vermoeidheid.
Dit soort details biedt mogelijke aanknopingspunten voor verbeteringen. We werken deze door totdat we een product kunnen presenteren dat voldoet aan onze hoge kwaliteitsstandaard. Wat betreft ergonomie en lichtkwaliteit – en met name het lichtveld en andere details – is de Lumina waarschijnlijk het beste en meest innovatieve product dat de markt momenteel te bieden heeft.
Dat brengt mij bij mijn volgende vraag: wat ziet u als de belangrijkste highlights van de nieuwe KaVo Lumina?
AH: Het is bijna onmogelijk om daar een kort antwoord op te geven. Ik kan de Lumina niet samenvatten in één of twee hoogtepunten. Het belangrijkste is juist dat het meerdere innovaties combineert – de nieuwe SPAlight-modus, de UX Light-technologie en de vele ergonomische verbeteringen die het product zo uniek maken.
Daarom zou ik zeggen dat de grootste highlight de gebruikerservaring is. Het Lumina-team heeft dit vanaf het begin centraal gesteld.
Kunt u iets vertellen over de aspecten van de gebruikerservaring die u heeft onderzocht?
AH: Natuurlijk. Ik stelde bijvoorbeeld algemene vragen zoals: hoe is het om dagelijks precisiewerk uit te voeren onder onnatuurlijk licht? Welke invloed hebben licht en het lichtspectrum op gebruikers en patiënten? Hoe kunnen fysieke en eventuele psychologische belasting worden verminderd of geoptimaliseerd door nieuwe oplossingen? Hieruit ontstonden meer specifieke vragen, zoals: kan een optimaal verlicht gezichtsveld het werk vergemakkelijken, direct of indirect? Of kan het zelfs de kwaliteit van het behandelresultaat verbeteren?
Deze vragen hebben ongetwijfeld betrekking op praktische uitdagingen die u met de nieuwe KaVo Lumina heeft opgelost?
AH: Precies. Om een voorbeeld te geven: de afstand tussen het licht en het werkgebied is vaak minder dan optimaal. Dit leidt ofwel tot een slechte verlichting van het werkgebied, of ertoe dat de tandarts een minder ergonomische werkhouding aanneemt om het zicht te verbeteren.
In andere gevallen veroorzaakt een beperkte contrastscherpte in de composietmodus onnodige problemen bij het precies werken met composiet, wat al snel tot vermoeidheid leidt.
Reflecties op de voortanden kunnen de tandarts verblinden, waardoor deze het behandellicht direct moet verplaatsen. De schittering belast de ogen van de tandarts en het verplaatsen van het licht belast de spieren – beide leiden tot snellere vermoeidheid.
Ergonomie was een van onze belangrijkste aandachtspunten bij de ontwikkeling van de Lumina. We wilden dat gebruikers het behandellicht zo snel, eenvoudig en precies mogelijk kunnen positioneren, met minimale inspanning, zodat in elke situatie efficiënt en ergonomisch kan worden gewerkt.
Natuurlijk is ook het licht zelf een uiterst belangrijk kenmerk: het spectrum van het behandellicht moet zo dicht mogelijk liggen bij de kwaliteit van het natuurlijke lichtspectrum, omdat dit cruciaal is voor het detailniveau dat tandartsen kunnen waarnemen.
Er komt heel wat kijken bij zo’n ontwikkeling.
Hoe slaagt u erin om al die factoren mee te nemen bij het ontwikkelen van een nieuw product?
AH: Ik ben weleens van perfectionisme beticht. Maar alle gekheid op een stokje: we hebben bij KaVo een geweldig team en we hebben onszelf bewust veel tijd gegund.
Die tijd hebben we gebruikt om de uitdagingen echt goed te begrijpen en vervolgens verschillende oplossingen en concepten te testen om zo de beste aanpak te bepalen. En zoals ik al eerder zei, hebben we gedurende het hele proces de gebruikerservaring centraal gehouden.
Dit op de gebruikerservaring gerichte ontwikkelproces is ook waar de term UX Light Technology vandaan komt, klopt dat?
AH: Ja. De UX-aanpak is cruciaal voor onze volledige productontwikkelingsstrategie. Bij KaVo ontwikkelen we producten niet voor onszelf, maar voor onze klanten en hun patiënten. Ik vind het ontzettend waardevol en bevredigend om te horen dat een tandarts niet alleen tevreden is met een product dat wij bij KaVo hebben ontwikkeld – mijn levenswerk – maar dat hij of zij er ook echt plezier aan beleeft. Misschien tovert het zelfs een glimlach op hun gezicht! Dat is het grootste compliment dat je kunt krijgen. En elke keer dat ik onze nieuwe Lumina zie oplichten, geeft dat me weer een kick. Ik vind het echt een indrukwekkend stuk technologie.
Dat klinkt als een echte sprong voorwaarts in de ontwikkeling. Hoe heeft u dat precies bereikt?
AH: De sleutel was het combineren van het innovatieve enkelvoudige optische systeem met de unieke collimator van de Lumina. Hierdoor konden we de geometrie van het lichtveld optimaal aanpassen aan de feitelijke intraorale omstandigheden. In wezen staan de tanden in de mondholte niet allemaal op hetzelfde niveau.
De mondholte heeft verschillende dieptes, van het front tot de molaren, en dus ook verschillende niveaus waarop gewerkt moet worden. Tot nu toe bereikte het licht niet altijd alle dieptes met dezelfde kwaliteit. Soms werd het sterk door de tanden weerkaatst, wat de tandarts verblindde. Dat wilden we beslist verbeteren. Verblinding en harde lichtgrenzen met sterke licht-donker-contrasten vermoeien de ogen. Met het nieuwe, zacht toelopende lichtveld en de UX Light Technology van de Lumina hebben we dit kunnen tegengaan.
De Lumina heeft een breder lichtveld met een scherpe bovenrand om de patiënt niet te verblinden. Het nieuwe enkelvoudige optische systeem maakt bovendien een vrijere positionering van het behandellicht mogelijk.
Naast de UX Light Technology zijn er nog een paar andere slimme nieuwe modi. Welke zijn dat?
AH: Dat zijn de nieuwe COMPOshape-modus en de SPAlight.
Wat is er zo bijzonder aan de COMPOshape-modus?
AH: Kort samengevat: het nieuwe lichtspectrum. De COMPOshape-modus biedt warm wit licht dat vergelijkbaar is met het lichtspectrum vlak voor zonsondergang. Ondanks het verminderde blauwe component geeft het een zeer goede contrastweergave. Voor de gebruiker betekent dit de ideale balans tussen voldoende tijd om aan het composiet te werken en de best mogelijke licht- en contrastomstandigheden voor precisiewerk.
In de nieuwe COMPOshape-modus zijn details en structuren van de tanden duidelijk zichtbaar en kan de kleur van het composiet direct tijdens het aanbrengen beter worden afgestemd op de aangrenzende tanden en indien nodig worden aangepast of gecorrigeerd. Het bijna-natuurlijke lichtspectrum maakt bovendien een meer ontspannen manier van werken mogelijk.
En hoe zit het met SPAlight? Alleen de naam al maakt nieuwsgierig. Waar gaat dit over?
AH: Bij de ontwikkeling van SPAlight hebben we gekeken naar kleurpsychologie en de mogelijkheden die dit in het dagelijks leven biedt. Het wisselende kleurenspectrum creëert een lichtsfeer van rust, harmonie en sereniteit.
Het stelt de patiënt op zijn gemak, zorgt voor ontspanning en is ook visueel aantrekkelijk. SPAlight kan worden geactiveerd in stand-bymodus – vóórdat de behandeling begint – en is een geweldige functie voor alle patiënten, niet alleen voor angstige patiënten. In het algemeen creëert SPAlight een prettige atmosfeer rond de behandelstoel.
We weten allemaal dat goede dingen in drieën komen. Kunt u ons iets meer vertellen over de Laser-modus?
AH: Dankzij de UX Light Technology van de Lumina is er constant, pulsvrij licht met een kleurtemperatuur die overeenkomt met daglicht, waardoor een aparte lasermodus overbodig is. Hoogwaardige, gedetailleerde opnamen zijn nu mogelijk in de normale lichtmodus – zelfs met een smartphone. Daarnaast ondersteunt deze modus het werken met de populaire DIAGNOdent Pen en lasers met een feedbacksysteem.
Het klinkt alsof u echt alles wat technisch mogelijk was hebt geoptimaliseerd. Maar de Lumina heeft ook een slank, opvallend design. Had u bij het ontwerp een specifieke visie voor ogen?
AH: Absoluut. Design is een essentieel onderdeel van elk product bij KaVo. In onze nieuwe ontwerpbenadering zijn we afgestapt van meerdere spotlights en hebben we gekozen voor een modern, schermachtig uiterlijk. Het doel was een strak en minimalistisch ontwerp. We wilden alles wat overbodig was weglaten en ons volledig richten op de essentie, om zo een sfeer van rust, elegantie en lichtheid te creëren.
Het behandellicht is een belangrijk en in het oog springend element van iedere behandelunit. Het is altijd aanwezig en wordt bij elke behandeling gebruikt. Daarom moet het design op zichzelf al plezier brengen. Met de KaVo Lumina zijn we er volgens mij in geslaagd een elegant, tijdloos ontwerp te creëren dat bovendien perfect past bij de KaVo uniQa en toekomstige KaVo-modellen. En het is ook nog eens ergonomisch uitstekend. Kortom: typisch KaVo.
En dan is er nog het speciale handvatontwerp! Vertel daar eens meer over.
AH: Dat is eigenlijk een van mijn favoriete designfeatures. De vorm van de handvatten van de KaVo Lumina is geïnspireerd op Japanse mesgrepen. In Japan bestaan er meer dan tien verschillende greepvormen voor hoogwaardige koksmessen, en elke vorm heeft zijn eigen specifieke voordelen.
Na het reproduceren en testen van verschillende greepvarianten hebben we gekozen voor de ‘chestnut’-vorm.
Ook de nieuwe sensorbediening speelt een belangrijke rol in het ergonomische ontwerp. Welke verbeteringen zijn er doorgevoerd?
AH: Ons hoofddoel was om de gebarenbediening te verfijnen, zodat deze nog sneller, preciezer en gevoeliger reageert. Maar dat leverde een nieuw probleem op: hoe konden we dit bereiken zonder dat de sensoren van buitenaf zichtbaar zijn?
De oplossing was het sensoractieve gebied in het midden van het behandellicht te plaatsen, uit het zicht achter de optiek. De functionaliteit is uitstekend. Een ander ergonomisch hoogtepunt is het eenvoudige positioneren.
Bedankt voor dit fascinerende kijkje in uw werk! Tot slot: kunt u vertellen welke gebruiker en toepassing u het meest voor ogen had bij het ontwikkelen van de nieuwe KaVo Lumina?
AH: Ik denk dat de nieuwe Lumina voor iedere tandarts iets bijzonders te bieden heeft. Dat hangt af van hun specifieke focus en behoeften. We zijn tenslotte allemaal verschillend! Een tandarts die veel esthetisch werk verricht, ziet misschien de COMPOshape-modus als hoogtepunt. Voor een ander kan het de verfijnde ergonomie zijn, het lichtspectrum, het strakke design of de SPAlight, waarmee ze hun patiënt kunnen verwennen, of een van de andere geweldige functies!
Bedankt voor het gesprek, meneer Hackel!
